Шет ауданында Көкбөрі Керней баба рухына арналған ас берілді
Баба рухына арналған ас салтанаты
25-26 шілде күндері Қарағанды облысы, Шет ауданының Ақжал кентіндегі «Көкшағыр» алаңында XVII ғасырда өмір сүрген тарихи тұлға Көкбөрі Керней батырдың рухына арнап ас берілді. Аталған игі шараға еліміздің түкпір-түкпірінен, сондай-ақ шетелдерден келген баба ұрпақтары мен қонақтар жиналып, ата-баба дәстүрі бойынша 186 киіз үй тігілді. Мыңдаған халық қатысқан аста батыр бабаға Құран бағышталып, құран бағыштау рәсімінен кейін ас ресми түрде ашылды.
Керней батыр (Көкбөрі Керней баба) – 17-ғасырға жататын ел қорғаған даңқты батыр, Есім хан, Салқам Жәңгір, Әз-Тәуке хандар дәуірінде жасаған тарихи тұлға. Шежірелік деректерге сүйенсек, ол 1619 жылы дүниеге келіп, 1702 жылы жоңғарларға (қалмақтарға) қарсы шайқаста жараланып қайтыс болған. Керней баба Қазақ хандығы тұсында ел бірлігіне үлес қосқан мәмілегер қарт ретінде де белгілі. Батыр бабаның ерлігі мен ел басқарудағы өнегесін ұрпақтары ұмытпай, ұлықтап 20 жылда бір рет ас беру дәстүрін жалғастырып келеді. Алғашқы үлкен ас 2005 жылы өтіпті. Биыл, міне, сол аманатқа адалдық көрсетіліп, араға жиырма жыл салып баба рухына тағзым жасалды.
Асқа мемлекеттік және қоғам қайраткерлері де қатысып, құттықтау лебіздерін білдірді. Сахна төрінен Шет ауданының әкімі Мұхит Мұхтаров, ел ағалары Нұрлан Әбдіров, Нұрлан Әуесбаев, Бөрібай Жексенбин, көрнекті ғалым, ҚарҰУ ректоры Нұрлан Дулатбеков және басқа сөз сөйлеушілер бабаға құрмет көрсетудің ұрпақтар сабақтастығын нығайтудағы маңызы зор екенін атап өтті. Олар Керней баба қорының пандемия кезінде дәрі-дәрмек пен құрылғылар тауып жеткізуі, талантты ауыл жастарына білім гранттарын беруі секілді атқарған қайырымдылық істерін үлгі етіп айтты. Ел ағалары ұрпақтарын ұйымшылдық пен отаншылдыққа үндеп, «тойдың жетегінде кетпей, ойдың жетегінде жүру» қажеттігін тілге тиек етті.
Шара барысында баба атындағы «Көкбөрі Керней баба» қоғамдық қоры мен демеушілер тарапынан халыққа көптеген тарту жасалды. Аудан мектептерінің үздік түлектеріне қомақты оқу сертификаттары табысталып, көпбалалы һәм мұқтаж отбасыларға материалдық көмек көрсетілді. Аудан экономикасына елеулі еңбек сіңірген бірқатар жұмысшыларға Шет ауданы әкімінің Алғыс хаты тапсырылды. Қордың ұйымдастыруымен Ақжал кентіндегі тұрмысы төмен бір отбасыға жаңа пәтер кілті беріліп, Ақшатау ауылдық емханасына жеңіл автокөлік сыйға тартылды. Мұның барлығы баба асы аясындағы жас ұрпаққа өнеге боларлық қайырымдылық дәстүрінің жалғасы екені айтылды.
Спорттық жарыстар мен мәдени шаралар
Керней баба асы елдің рухын көтеретін ұлттық спорт жарыстарына ұласты. Астың спорттық бағдарламасында қазақ күресі, ұлттық садақ ату, ат жарысы сияқты сайыстар өткізіліп, бүкіл алаңды дүбірге бөледі. Қазақ күресіне әр аймақтан іріктелген палуандар қатысып, бәсекені халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері Рахат Искаков пен Ержан Шынкеев төрешілік етті. Күрес сайысы әділ өтіп, қарсыласын жойқын күшпен жығып салған мықтылар жеңіске жетті. Түйе палуан атанған Шымкент қаласының өкілі Ерсұлтан Мұзапаров басты жүлдені жеңіп алды. Сондай-ақ 82 килограмм салмақ дәрежесінде тараздық Бекәділ Шаймерденов топ жарды. Жеңімпаз палуандарға ұйымдар атынан темір тұлпар мінгізілді, жүлдегерлерге бағалы сыйлықтар табысталды.
Ат үстінен садақ тарту өнері де осы аста қайта жаңғырды. Арнайы безендірілген алаңда 60 метр қашықтықтан жамбы ату (қалқан ату) жарысы ұйымдастырылды. Еліміздің 15 өңірінен жиылған 135 мерген дәстүрлі садақ атудан сынға түсті. Нәтижесінде Батыс Қазақстаннан келген сұрмерген Мұрат Лұқпанов ең жоғары ұпай жинап, бірінші орынды иеленді және 1 000 000 теңге ақшалай сыйлыққа ие болды. Елордадан қатысқан Ербол Тәпенов екінші орын (500 000 теңге жүлде) алса, үшінші-төртінші орындарды Абай облысынан Әділет Ісмұрзин мен Алматы қаласынан Әлібек Еламанов бөлісті (әрқайсысына 150 000 теңге). Сонымен қатар 5-8-орын иегерлері де ақшалай сыймен марапатталды. Ұмыт болған ұлттық садақ ату өнері көрермен қызығушылығын оятып, әсіресе жастар бұл сайысты ынтамен тамашалады.
Дүбірлі астың ең тағатсыз күтетін сәті – бәйге жарыстары да жоғары деңгейде өтті. Аламан бәйге, топ бәйге және құнан бәйге бойынша үш түрлі ат жарысы ұйымдастырылды. 31 шақырымдық аламан бәйгеде Қарағанды облысының сәйгүлігі бірінші келіп, иесіне «Toyota Veloz» минивэн автокөлігінің кілтін әперді. Жетісу өңірінің жүйрігі топ бәйгеде топ жарып, бас жүлде ретінде «Changan Х5» жеңіл автокөлігіне ие болды. Ал құнан бәйгеде шет аудандық шабандоз Нұржігіт Қабылдиевтің құнаңы мәре сызығын алғаш кесіп, оған сыйға «Chevrolet Onix» автокөлігі берілді. Жүлделі орын алған басқа шабандоздар да құр қол қалмай, жеңіл автокөлік, мотоцикл және ақшалай сыйлықтармен марапатталды. Ат жарыстары кезінде жанкүйер қазақтың делебесі қозып, бәйге алаңы қуанышқа, шаттыққа бөленді.
Спорттық сайыстармен қатар, аса ауқымды мәдени бағдарламалар ұсынылды. 25 шілде кешінде Ақжал кентінде баба ұрпақтары ұйымдастырған концерттік бағдарлама өтті. Онда Арқа өңірінің дәстүрлі әншілері мен күйшілері, эстрада жұлдыздары өнер көрсетіп, жиналған халыққа рухани шара сыйлады. Әсіресе көп жылдан бері сахнада орындалмай келген көне күй «Шаңның қосбасары» ерекше әсер қалдырды. Бұл күйді Керней бабаның жиені, күйші Қалкен Қанапияұлы орындап, тыңдарман қауымды тарихи музыкалық мұрамен сусындатты. Келесі күні өткен гала-концертте республикалық және халықаралық байқаулардың лауреаты Наркенже Серікбаева, атақты «Арқа сазы» фольклорлық ансамблі, түркиялық танымал әнші Мұрат Япырак сынды өнерпаздар сахна төрін қыздырды. Сондай-ақ Керней баба әулетінен шыққан өнерлі жастар да ән айтып, күй тартып өз өнерлерін ортаға салды.
Аста елдің мерейін өсірген арнайы көрсетілімдер де болды. Мысалы, күш атасын танымас қазақтың қара күш иелерінің жолын қуған өнерпаз, күш көрсетуден төрт дүркін әлем чемпионы Сергей Цырульников көпшілік алдында таңдай қақтырарлық нөмірлер ұсынып, Қажымұқан, Балуан Шолақ дәстүрін жаңғыртты. Сонымен бірге өмірін ауылдағы балаларды спортқа баулуға арнаған белгілі бапкер, халықаралық дәрежедегі спорт шебері Болат Манабаевтың еңбегі еленіп, оған қазақ дәстүрімен шапан жабылып, ат мінгізілді. Жиналған жұртшылық зор қошемет көрсетіп, ауылдан шыққан чемпиондардың жаттықтырушысына құрмет білдірді.
Осындай ата дәстүрді ардақтаған жиында халық бірлігі мен ата-баба рухына деген құрмет айқын көрінді. Керней баба асы ұлттық мәдениет пен спорттың мерекесіне айналып, жас ұрпаққа ұлағатты өнеге ұсынылды. Ұйымдастырушылардың айтуынша, жиын соңы ағайын арасындағы ынтымақты одан әрі нығайтып, елдік рухты жаңғыртуға үлкен серпін берді. Әруақ разы болған бұл ас береке-бірлік пен қайырымдылықтың жарқын үлгісі ретінде қатысушылардың жадында қалды.
